* Sebab British di Negeri-negeri Melayu
a) Dasar Campur Tangan British
1 .Sebelum tahun 1874, British tidak mengamalkan dasar campur tangan di
negeri-negeri Melayu.
2. Akan tetapi, mereka ambil Negeri-negeri Selat.
3. Tahun 1873 Parti Konservatif ambil alih pucuk pimpinan kerajaan Britain
daripada Parti Liberal.
4. Kerajaan baru amalkan dasar campur tangan.
b) Kekayaan hasil bumi negeri-negeri Melayu
1 .Negeri Melayu kaya dengan hasil bumi
2. British berpendapat perlu segera menguasai negeri Perak, Pahang,
Selangor dan N. Sembilan.
3. Pedagang NNS melabur modal dalam perlombongan bijih timah di Larut,
Sungai Ujong, Lukut & Klang.
c) Revolusi Perindustrian mendesak campur tangan
1. Revolusi wujudkan kilang-kilang perusahaan.
2. Perlukan bijih timah utk perusahaan mengetin.
3. Negeri Melayu mesti dikuasai untuk dapat bekalan bijih timah yang
berterusan dan menjadi tempat memasarkan hasil keluaran mereka.
d) Terusan Suez dan kapal wap
1. Pembukaan Terusan Suez pendekkan jarak perjalanan dari England
ke Tanah Melayu.
2. Kapal wap cepatkan perjalanan dan bawa muatan yang lebih banyak.
e) Kebimbangan campur tangan kuasa Eropah lain
1. British bimbang dengan kemaraan kuasa Eropah laindi Asia Tenggara.
2. Belanda di Hindia Timur (Indonesia), Perancis diIndoChina dan Sepanyol
di Filipina.
f)Desakan pedagang
1. Pertelingkahan pembesar Melayu dan pergaduhankongsi gelap Cina
akibatkan huru-hara.
2. Keadaan ini merugikan pedagang Negeri-Negeri Selat khasnya berkaitan
perdagangan bijih timah.
3. Mendesak British melindungi pelaburan mereka.
4. Pedagang Negeri-Negeri Selat menulis surat kepada Setiausaha Tanah
Jajahan British, Lord Kimberley mendesak British untuk campur tangan
* Keadaan politik di Perak
a) Pertelingkahan kongsi gelap Cina
1. Daerah Larut kaya dengan bijih timah
2. Long Jaafar bawa masuk ramai orang Cina untuk memajukan
perlombongan bijih timah di Larut.
3. Kemasukan buruh Cina mencetuskan pergaduhan kumpulan kongsi
gelap Ghee Hin dengan Hai San.
4. Pergaduhan membawa kepada Perang Larut.
5. Bagi menamatkan perang, Ngah Ibrahim (MenteriLarut) melantik
Kapten Speedy iaitu TimbalanPesuruhjaya Polis Negeri-Negeri Selat
untuk manamatkan kekacauan.
6. Kekacauan dihentikan selepas Perjanjian Pangkor
7. Dalam Perjanjian Pangkor 1874, pemimpin kongsigelap Cina hadir
untuk menyelesaikan masalah di Larut. Antaranya Kapitan
Chung Ah Kwee iaitu ketua kumpulan Hai San.
9. Masyarakat Cina bersetuju hentikan pergaduhan danmenerima British
menjadi orang tengah dalam urusan perlombongan bijih timah.
b) Perebutan takhta di kalangan kerabat diraja.
1. Selepas kemangkatan Sultan Ali tahun 1871, Raja Ismail Raja
Bendahara jadi sultan.
2. Perlantikan ditentang oleh Raja Abdullah dan Raja Yusuf.
3. Raja Abdullah ialah Raja Muda yang sepatutnya ditabalkan
menjadi sultan.
4. Raja Abdullah tidak dilantik sebagai sultan kerana beliau tidak
hadir ketika upacara pemakaman Sultan Ali di Sayong walaupun
dijemput untuk menghadirinya.
5 .Raja Yusuf diketepikan kerana beliau tidak disukai oleh pembesar
Perak.
6. Tentangan kuat terhadap Sultan Ismail datangnya daripada Raja
Abdullah yang disokong Dato’ Maharajalela dan Dato’Sagor.
7. Kuasa Raja Ismail sebagai sultan hanya terbatas di Hulu Perak.
8. Raja Abdullah terus berkuasa di Hilir Perak.
9. Raja Abdullah minta bantuan Britishuntuk mengiktiraf beliau sebagai sultan.
10. Andrew Clarke (Gabenor Negeri-Negeri Selat) melihat permintaan
Raja Abdullah sebagai peluang untuk British menguasai Perak yang kaya
dengan bijih timah.
11. Andrew Clarke memanggil pembesar Melayu dan pemimpin kongsi
Gelap Cina untuk berunding di Pulau Pangkor.
12. Pembesar yang hadir ialah Raja Abdullah, Ngah Ibrahim dan Dato’ Sagor.
13. Sultan Ismail tidak hadir kerana lewat menerima surat jemputan.
14. Hasil rundingan, termeterailah Perjanjian Pangkor 1874 di kapal British,
H.M.S.Pluto
c) Syarat Perjanjian Pangkor
1. Raja Abdullah diiktiraf Sultan Perak.
2. Raja Ismail diakui Raja Muda.
3. Residen British menasihati semua perkara kecuali agama Islam dan
adat istiadat Melayu.
4. Residen berkuasa penuh ke atas pungutan cukai.
5. Residen, Penolong Residen, Sultan dan Pembesar dibayar gaji daripada
pungutan hasil mahsul Perak.
6. Ngah Ibrahim kekal sebagai Menteri Larut danmenerima seorang
Penolong Residen.
7. Menteri Larut bertanggungjawab membiayai segala usaha mengembalikan
keamanan di Perak.
* Campurtangan British di Selangor
1. Tahun 1857, Sultan Abdul Samad yang berkuasadi daerah Langat
ditabalkan jadi Sultan Selangor.
2. Berlaku Perang Klang yang menyebabkan campur tangan British
di Selangor.
3. Daerah Klang pada mulanya di bawah kekuasaan Raja Sulaiman.
4. Apabila Raja Sulaiman mangkat, Klang diserahkan kepada
Raja Abdullah.
5. Penyerahan menimbulkan rasa tidak puas hati kepada Raja Mahadi
iaitu putera Raja Sulaiman.
6. Raja Abdullah memajukan lombong bijih timah di Klang dengan
membawa masuk buruh Cina.
7. Lombong bijih timah dibuka di Kuala Lumpur dan Ampang.
8. Klang berkembang maju.
9. Peperangan menyebabkan perdagangan terjejas.
10. Sultan Abdul Samad lantik Tengku Kudin untuk menamatkan
Perang Klang.
11. Tengku Kudin tidak diterima oleh pembesar- pembesar Selangor
kerana beliau bukan anak negeri Selangor.
12. Tengku Kudin minta bantuan British untuk menamatkan kekacauan.
13. British desak Sultan Abdul Samad menerima Residen British.
14. Sultan Abdul Samad tidak setuju.
15. British cari alasan untuk menempatkanresidennya di Selangor.
16. Tahun 1873, sebuah kapal dagang British dirompak berdekatan ]
dengan Langat.
17. Tahun 1874, rumah api British di Tanjung Rachado diserang.
18. Peristiwa tersebut mendesak Sultan Abdul Samad meletakkan
Selangor di bawahnaungan British.
19 .J.G. Davidson sebagai Residen yang pertama.
20. Frank Swettenham sebagai Penolong Residen.
* Campurtangan British di Sungai Ujong
1. Dato’ Kelana Syed Abdul Rahman dilantik menjadi pemerintah
di daerah Sg. Ujong.
2. Dato’ Bandar Kulop Tunggal juga berpengaruh di daerah Sg. Ujong.
3. Perebutan untuk menguasai Sg.Linggi mencetuskan pertelingkahan
antara Dato’Kelana dengan Dato’ Bandar.
4. Dato’ Bandar dapat sokongan daripada penduduk tempatan dan
pelombong- pelombong Cina
5. Dato’ Kelana minta bantuan British
6. Dato’ Kelana tandatangani perjanjianmenerima perlindungan British
7. Syarat perjanjian:
a. Dato’ Kelana diiktiraf oleh British sebagai pemerintah di
Sungai Ujong
b. British mempunyai kuasa penuh bagi mengutip cukai di Sungai Linggi.
c. British menempatkan P.J. Murray sebagai Residen British
9. Dato’ Bandar tidak mengiktiraf perjanjian
10. British memberi bantuan tentera kepada Dato’Kelana untuk menewaskan
Dato’ Bandar.
11. Dato’ Bandar dibuang negeri ke Singapura.
12.British menguasai daerah Rembau, Jelebu dan Seri Menanti
13.British menempatkan pegawai Majistret dan Pemungut Hasil.
14.Tahun 1895, semua daerah disatukan danmembentuk persekutuan.
15.Tunku Muhammad ibni Yamtuan Antahditabalkan sebagai Yang
Dipertuan Besar Negeri Sembilan.
16. Martin Lister sebagai Residen British di Negeri Sembilan.
* Campurtangan British di Pahang
1. Frank Swettenham dan Frederick Weld pujuk Sultan Ahmad
menerima Residen British tetapi gagal.
2. British mendapatkan bantuan Sultan Abu Bakar dari Johor untuk
pujuk Sultan Ahmad agar menerima pengaruh British.
3. Usaha berjaya.
4. Hugh Clifford dilantik menjadi Wakil British.
5. Wakil British mempunyai kuasa seperti seorang pegawai Konsul
iaitu mengurus dan melindungi rakyat British di negeri lain.
6. British tidak berpuas hati kerana wakil British mempunyai kuasa
yang terhad.
7. Tahun 1888, seorang warganegara British berbangsa Cina bernama
Go Hui ditemui mati berhampiran istana Sultan Ahmad.
8. British guna peristiwa ini untuk desak SultanAhmad menerima
Residen British dengan alasan baginda tidak mampu mewujudkan
ketenteraman.
9. J.P. Rodger jadi Residen British yang pertama.
* Perlaksanaan Sistem Residen
1. Sistem Residen merupakan campur tangan British dalam pentadbiran
di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang.
2. Seorang Residen dilantik bagi setiap negeri tersebut.
3. Negeri-negeri tersebut sbg negeri naungan British.
4. Residen menasihati sultan dalam semua hal pentadbiran kecuali
agama Islam dan adat istiadat
5. Menggugat kuasa sultan dan pembesar tempatan.
* Sistem Residen gugat kuasa Sultan dan Pembesar
1. Sultan dan pembesar kehilangan kuasa.
2. Residen menasihati sultan dalam semua hal pentadbiran kecuali
hal agama Islam dan adat istiadat Melayu.
3. Nasihat residen mesti dipatuhi.
4. Residen menghapuskan hamba
5. Bagi sultan dan pembesar, amalan hamba -adat Melayu tradisional
turun-temurun.
6. Residen ambil alih kuasa hak pungutan cukai.
7. Pungutan cukai diambil alih oleh PegawaiMajistret dan
Pemtngut Hasil.
* Pembentukan Negeri Melayu Bersekutu (NNMB)
a)Kelemahan Pentadbiran Sistem Residen
1. Setiap Residen tidak diberi panduan yang jelas.
2. Residen menjadi terlalu berkuasa.
3. Gabenor"Negeri-Negeri Selat di Singapuragagal mengawal kuasa
Residen.
4. Pentadbiran di setiap negeri tidak seragamkerana mempunyai
undang tersendiri.
b)Faktor Penubuèan NNMB
1. Kelemahan penôadbiran Sistem Residen.
2. Masalah krisis kewangan Pahang.
3. Perbelanjaan îegeri meningkat kerana Pahangmenanggung banyak
hutang.
4. Jika Pahang digabungkan dengan negeri yang kayaseperti Perak dan
Selangor, masalah diringankan.
5. Wujudkan perkongsian perkhidmatan pakar -menjimatkan bayaran
perkhidmatan pakar seperti jurutera, juruukur dan doktor.
6. Sistem perhubungan jalan raya dan landasan keretaapi antara negeri
Melayu dapat dimajukan
7. Kukuhkan lagi kekuatan dan pertahanan ketenteraan.
c)Perjanjian Persekutuan 12 Jun 1895.
1. Ditandatangani pada tahun 18852. Dikuatkuasakan pada tahun 1896.
2. Negeri Perak, Selangor, Negeri Sembilan danPahang disatukan
menjadi NNMB.
3. Pusat pentadbiran di Kuala Lumpur.
4. Diketuai oleh Residen Jeneral.
5. Jawatan Residen masih kekal di negerimasing-masing.
6. Frank Swettenham Residen Jeneral Pertama NNMB.
7. Syarat perjanjian Persekutuan:
a. Raja-raja bersetuju menggabungkan negerimereka menjadi
sebuah persekutuan.
b. Menerima pegawai British sebagai ResidenJeneral.c.Raja-raja
bersetuju mengikut nasihat Residen Jeneral dalam semua perkara
kecuali agama Islam dan adat-istiadat Melayu.
c. Raja-raja setuju membantu negeri-negeri yangmemerlukan bantuan.
d. Residen Jeneral bertanggungjawab kepadaGabenor
Negeri-Negeri Selat di Singapura.
* Pembentukan NNMB cabar kewibawaan sultan
1. Kuasa pentadbiran oleh Residen Jeneral.
2. Residen Jeneral amat berkuasa dalam urusankewangan dan
cukai eksport.
3. Kerajaan pusat menubuhkan jabatan-jabatan yangdiketuai oleh
Pegawai British, seperti JabatanKehakiman, Kewangan, Perhubungan
dan Perkhidmatan Awam.
4. Penglibatan orang Melayu dalam jabatan-jabatandihadkan
5. Sultan dikehendaki mengikut nasihat Residen Jeneraldalam semua
hal kecuali agama Islam dan adat- istiadat Melayu.
6. Kuasa sultan dan Majlis Mesyuarat Negeri diambilalih oleh Residen Jeneral.
* Persidangan Raja-Raja Melayu (Durbar)
1. Raja-raja Melayu tidak puas hati terhadap kuasaResiden Jeneral
dan kerajaan pusat.
2. British menubuhkan Durbar atau Persidangan Raja-Raja Melayu
tahun 1897.
3. Perbincangan tertumpu pad hal ehwal adat, agamaIslam dan
kebajikan orang Melayu.
4. Durbar asas kepada Kewujudan Majlis PersidanganRaja-Raja Melayu
5. Ahli-ahli Durbar - Pesuruhjaya Tinggi, Raja-rajaMelayu, Residen Jeneral
dan 4 orang Residen.
6. Durbar pertama di Kuala Kangsar, Perak
7. Durbar kedua diadakan di Kuala Lumpur
8. Isu persidangan Durbar:
a. Sultan Perak (Sultan Idris) kritik pemusatankuasa di
tangan Residen Jeneral
b. Desak kuasa raja Melayu dikembalikan
c. Desak bilangan pegawai Melayu dalam perkhidmatan kerajaan
ditambah dan dilantik ke jawatan yang lebih tinggi.
d. Minta British iktiraf bahasa Melayu menjadi bahasa rasmi
* Majlis Mesyuarat Persekutuan 1909
1. British gantikan Durbar dengan Majlis Mesyuarat Persekutuan pada
tahun 1909.
2. Jawatan Residen Jeneral digantikan dengan jawatanKetua Setiausaha.
3. Kerajaan British bersetuju menyerahkan semula kuasa mentadbir
kepada Majlis Mesyuarat Negeri.
* Kesimpulan
1. Kekayaan negara mendorong British menguasai Perak, Selangor,
Negeri Sembilan dan Pahang
2. Perebutan takhta menimbulkan keadaan tidak tenteram dan memberi
peluang kepada British untuk campurtangan
3. Kekayaan ekonomi tidak dapat dibangunakansekiranya negara
dalam keadaan tidak aman.
