NOTA SEJARAH

BAB 2: KEKAYAAN HASIL BUMI MENDORONG 

CAMPUR TANGAN BRITISH

* Sebab British di Negeri-negeri Melayu

a)  Dasar Campur Tangan British

        1 .Sebelum tahun 1874, British tidak mengamalkan dasar campur tangan di
             negeri-negeri Melayu.               
        2. Akan tetapi, mereka ambil Negeri-negeri Selat.

        3. Tahun 1873 Parti Konservatif ambil alih pucuk pimpinan kerajaan Britain
             daripada Parti Liberal.

        4. Kerajaan baru amalkan dasar campur tangan.

b)  Kekayaan hasil bumi negeri-negeri Melayu

         1  .Negeri Melayu kaya dengan hasil bumi

         2.  British berpendapat perlu segera menguasai negeri Perak, Pahang, 
              Selangor dan N. Sembilan.                  
         3.  Pedagang NNS melabur modal dalam perlombongan bijih timah di Larut, 
              Sungai Ujong, Lukut &  Klang.

c)  Revolusi Perindustrian mendesak campur tangan

         1. Revolusi wujudkan kilang-kilang perusahaan.

         2. Perlukan bijih timah utk perusahaan mengetin.

         3. Negeri Melayu mesti dikuasai untuk dapat bekalan bijih timah yang 
             berterusan dan menjadi tempat memasarkan hasil keluaran mereka.

d)  Terusan Suez dan kapal wap

         1. Pembukaan Terusan Suez pendekkan jarak perjalanan dari England 
             ke Tanah Melayu.

         2. Kapal wap cepatkan perjalanan dan bawa muatan yang lebih banyak.

e)  Kebimbangan campur tangan kuasa Eropah lain

         1. British bimbang dengan kemaraan kuasa Eropah laindi Asia Tenggara.

         2. Belanda di Hindia Timur (Indonesia), Perancis diIndoChina dan Sepanyol 
             di Filipina.

f)Desakan pedagang

         1. Pertelingkahan pembesar Melayu dan pergaduhankongsi gelap Cina 
             akibatkan huru-hara.

         2. Keadaan ini merugikan pedagang Negeri-Negeri Selat khasnya berkaitan 
             perdagangan bijih timah.

         3. Mendesak British melindungi pelaburan mereka.

         4. Pedagang Negeri-Negeri Selat menulis surat kepada Setiausaha Tanah 
             Jajahan British, Lord Kimberley mendesak British untuk campur tangan

* Keadaan politik di Perak 

a)  Pertelingkahan kongsi gelap Cina

        1. Daerah Larut kaya dengan bijih timah

        2. Long Jaafar bawa masuk ramai orang Cina untuk memajukan 
            perlombongan bijih timah di Larut.

        3. Kemasukan buruh Cina mencetuskan pergaduhan kumpulan kongsi 
            gelap Ghee Hin dengan Hai San.

        4. Pergaduhan membawa kepada Perang Larut.

        5. Bagi menamatkan perang, Ngah Ibrahim (MenteriLarut) melantik
            Kapten Speedy iaitu TimbalanPesuruhjaya Polis Negeri-Negeri Selat
            untuk manamatkan kekacauan.

        6. Kekacauan dihentikan selepas Perjanjian Pangkor

        7. Dalam Perjanjian Pangkor 1874, pemimpin kongsigelap Cina hadir 
            untuk menyelesaikan masalah di Larut. Antaranya Kapitan 
            Chung Ah Kwee iaitu ketua kumpulan Hai San.

        9. Masyarakat Cina bersetuju hentikan pergaduhan danmenerima British 
             menjadi orang tengah dalam urusan perlombongan bijih timah.

 b)  Perebutan takhta di kalangan kerabat diraja.  

      

         1.  Selepas kemangkatan Sultan Ali tahun 1871, Raja Ismail Raja 
              Bendahara jadi sultan.

         2.  Perlantikan ditentang oleh Raja Abdullah dan Raja Yusuf.

         3.  Raja Abdullah ialah Raja Muda yang sepatutnya ditabalkan 
              menjadi sultan.

         4.  Raja Abdullah tidak dilantik sebagai sultan kerana beliau tidak 
              hadir ketika upacara pemakaman Sultan Ali di Sayong walaupun 
              dijemput untuk menghadirinya.

         5  .Raja Yusuf diketepikan kerana beliau tidak disukai oleh pembesar
              Perak.

         6.  Tentangan kuat terhadap Sultan Ismail datangnya daripada Raja 
              Abdullah yang disokong Dato’ Maharajalela dan Dato’Sagor.

         7.  Kuasa Raja Ismail sebagai sultan hanya terbatas di Hulu Perak.

         8.  Raja Abdullah terus berkuasa di Hilir Perak.

        9. Raja Abdullah minta bantuan Britishuntuk mengiktiraf beliau sebagai sultan.

       10. Andrew Clarke (Gabenor Negeri-Negeri Selat) melihat permintaan 
             Raja Abdullah sebagai peluang untuk British menguasai Perak yang kaya 
             dengan bijih timah.

        11. Andrew Clarke memanggil pembesar Melayu dan pemimpin kongsi 
              Gelap Cina untuk berunding di Pulau Pangkor.

        12. Pembesar yang hadir ialah Raja Abdullah, Ngah Ibrahim dan Dato’ Sagor.

        13. Sultan Ismail tidak hadir kerana lewat menerima surat jemputan.

        14. Hasil rundingan, termeterailah Perjanjian Pangkor 1874 di kapal British, 
              H.M.S.Pluto 

 c)  Syarat Perjanjian Pangkor

         1. Raja Abdullah diiktiraf Sultan Perak.

         2. Raja Ismail diakui Raja Muda.

         3. Residen British menasihati semua perkara kecuali agama Islam dan 
             adat istiadat Melayu.

         4. Residen berkuasa penuh ke atas pungutan cukai.

         5. Residen, Penolong Residen, Sultan dan Pembesar dibayar gaji daripada
             pungutan hasil mahsul Perak.

         6. Ngah Ibrahim kekal sebagai Menteri Larut danmenerima seorang 
             Penolong Residen.

         7. Menteri Larut bertanggungjawab membiayai segala usaha mengembalikan 
             keamanan di Perak.

* Campurtangan British di Selangor

         1. Tahun 1857, Sultan Abdul Samad yang berkuasadi daerah Langat 
             ditabalkan jadi Sultan Selangor.

         2. Berlaku Perang Klang yang menyebabkan campur tangan British 
             di Selangor.

         3. Daerah Klang pada mulanya di bawah kekuasaan Raja Sulaiman.

         4. Apabila Raja Sulaiman mangkat, Klang diserahkan kepada 
             Raja Abdullah.

         5. Penyerahan menimbulkan rasa tidak puas hati kepada Raja Mahadi 
              iaitu putera Raja Sulaiman.

         6. Raja Abdullah memajukan lombong bijih timah di Klang dengan 
             membawa masuk buruh Cina.

         7. Lombong bijih timah dibuka di Kuala Lumpur dan Ampang.

         8. Klang berkembang maju.

         9. Peperangan menyebabkan perdagangan terjejas.

        10. Sultan Abdul Samad lantik Tengku Kudin untuk menamatkan
              Perang Klang.

        11. Tengku Kudin tidak diterima oleh pembesar- pembesar Selangor 
              kerana beliau bukan anak negeri  Selangor.

        12. Tengku Kudin minta bantuan British untuk menamatkan kekacauan.

        13. British desak Sultan Abdul Samad menerima Residen British.

        14. Sultan Abdul Samad tidak setuju.

        15. British cari alasan untuk menempatkanresidennya di Selangor.

        16. Tahun 1873, sebuah kapal dagang British dirompak berdekatan ]
              dengan Langat.

        17. Tahun 1874, rumah api British di Tanjung Rachado diserang.

        18. Peristiwa tersebut mendesak Sultan Abdul Samad meletakkan 
              Selangor di bawahnaungan British.

        19 .J.G. Davidson sebagai Residen yang pertama.

        20. Frank Swettenham sebagai Penolong Residen.

* Campurtangan British di Sungai Ujong

      1. Dato’ Kelana Syed Abdul Rahman dilantik menjadi pemerintah 
          di daerah Sg. Ujong.

      2. Dato’ Bandar Kulop Tunggal juga berpengaruh di daerah Sg. Ujong.

      3. Perebutan untuk menguasai Sg.Linggi mencetuskan pertelingkahan 
          antara Dato’Kelana dengan Dato’ Bandar.

      4. Dato’ Bandar dapat sokongan daripada penduduk tempatan dan 
          pelombong- pelombong Cina

      5. Dato’ Kelana minta bantuan British

      6. Dato’ Kelana tandatangani perjanjianmenerima perlindungan British

      7. Syarat perjanjian:

              a. Dato’ Kelana diiktiraf oleh British sebagai pemerintah di 
                  Sungai Ujong 

              b. British mempunyai kuasa penuh bagi mengutip cukai di Sungai Linggi.

              c. British menempatkan P.J. Murray sebagai Residen British

     9. Dato’ Bandar tidak mengiktiraf perjanjian

    10. British memberi bantuan tentera kepada Dato’Kelana untuk menewaskan
          Dato’ Bandar.

    11. Dato’ Bandar dibuang negeri ke Singapura.

    12.British menguasai daerah Rembau, Jelebu dan Seri Menanti

    13.British menempatkan pegawai Majistret dan Pemungut Hasil.

    14.Tahun 1895, semua daerah disatukan danmembentuk persekutuan.

    15.Tunku Muhammad ibni Yamtuan Antahditabalkan sebagai Yang 
         Dipertuan Besar Negeri Sembilan.

    16. Martin Lister sebagai Residen British di Negeri Sembilan.

* Campurtangan British di Pahang

      1. Frank Swettenham dan Frederick Weld pujuk Sultan Ahmad 
          menerima Residen British tetapi  gagal.

      2. British mendapatkan bantuan Sultan Abu Bakar dari Johor untuk 
          pujuk Sultan Ahmad agar menerima pengaruh British.

      3. Usaha berjaya.

      4. Hugh Clifford dilantik menjadi Wakil British.

      5. Wakil British mempunyai kuasa seperti seorang pegawai Konsul
          iaitu mengurus dan melindungi rakyat British di negeri lain.

      6.  British tidak berpuas hati kerana wakil British mempunyai kuasa 
           yang terhad.

      7. Tahun 1888, seorang warganegara British berbangsa Cina bernama
          Go Hui ditemui mati berhampiran istana Sultan Ahmad.

     8. British guna peristiwa ini untuk desak SultanAhmad menerima 
         Residen British dengan alasan baginda tidak mampu mewujudkan 
         ketenteraman.

     9. J.P. Rodger jadi Residen British yang pertama.

* Perlaksanaan Sistem Residen


     1. Sistem Residen merupakan campur tangan British dalam pentadbiran 
         di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang.  
     2. Seorang Residen dilantik bagi setiap negeri tersebut.
     3. Negeri-negeri tersebut sbg negeri naungan British.
     4. Residen menasihati sultan dalam semua hal pentadbiran kecuali 
         agama Islam dan adat istiadat
     5. Menggugat kuasa sultan dan pembesar tempatan.

* Sistem Residen gugat kuasa Sultan dan Pembesar


      1. Sultan dan pembesar kehilangan kuasa.
      2. Residen menasihati sultan dalam semua hal pentadbiran kecuali 
          hal agama Islam dan adat istiadat Melayu.
      3. Nasihat residen mesti dipatuhi.
      4. Residen menghapuskan hamba
      5. Bagi sultan dan pembesar, amalan hamba -adat Melayu tradisional 
          turun-temurun.
      6. Residen ambil alih kuasa hak pungutan cukai.
      7. Pungutan cukai diambil alih oleh PegawaiMajistret dan 
          Pemtngut Hasil.

* Pembentukan Negeri Melayu Bersekutu (NNMB)

  a)Kelemahan Pentadbiran Sistem Residen


      1. Setiap Residen tidak diberi panduan yang jelas.
      2. Residen menjadi terlalu berkuasa.
      3. Gabenor"Negeri-Negeri Selat di Singapuragagal mengawal kuasa 
          Residen.
      4. Pentadbiran di setiap negeri tidak seragamkerana mempunyai
           undang tersendiri.

 b)Faktor Penubuèan NNMB


      1. Kelemahan penôadbiran Sistem Residen.
      2. Masalah krisis kewangan Pahang.
      3. Perbelanjaan îegeri meningkat kerana Pahangmenanggung banyak 
          hutang.
      4. Jika Pahang digabungkan dengan negeri yang kayaseperti Perak dan 
          Selangor, masalah diringankan.
      5. Wujudkan perkongsian perkhidmatan pakar -menjimatkan bayaran 
          perkhidmatan pakar seperti jurutera, juruukur dan doktor.
      6. Sistem perhubungan jalan raya dan landasan keretaapi antara negeri 
          Melayu dapat dimajukan
      7. Kukuhkan lagi kekuatan dan pertahanan ketenteraan.

  c)Perjanjian Persekutuan 12 Jun 1895.

      1. Ditandatangani pada tahun 18852. Dikuatkuasakan pada tahun 1896.
      2. Negeri Perak, Selangor, Negeri Sembilan danPahang disatukan 
          menjadi NNMB.
      3. Pusat pentadbiran di Kuala Lumpur.  
      4. Diketuai oleh Residen Jeneral.
      5. Jawatan Residen masih kekal di negerimasing-masing.
      6. Frank Swettenham Residen Jeneral Pertama NNMB.
      7. Syarat perjanjian Persekutuan:
             a. Raja-raja bersetuju menggabungkan negerimereka menjadi 
                 sebuah persekutuan.
             b. Menerima pegawai British sebagai ResidenJeneral.c.Raja-raja 
                 bersetuju mengikut nasihat Residen Jeneral dalam semua perkara 
                 kecuali agama Islam dan adat-istiadat Melayu.
             c. Raja-raja setuju membantu negeri-negeri yangmemerlukan bantuan.
             d. Residen Jeneral bertanggungjawab kepadaGabenor 
                 Negeri-Negeri Selat di Singapura.

* Pembentukan NNMB cabar kewibawaan sultan


      1. Kuasa pentadbiran oleh Residen Jeneral.
      2. Residen Jeneral amat berkuasa dalam urusankewangan dan
          cukai eksport.
      3. Kerajaan pusat menubuhkan jabatan-jabatan yangdiketuai oleh 
          Pegawai British, seperti JabatanKehakiman, Kewangan, Perhubungan 
         dan Perkhidmatan Awam.
      4. Penglibatan orang Melayu dalam jabatan-jabatandihadkan
      5. Sultan dikehendaki mengikut nasihat Residen Jeneraldalam semua 
          hal kecuali agama Islam dan adat- istiadat Melayu.
      6. Kuasa sultan dan Majlis Mesyuarat Negeri diambilalih oleh Residen Jeneral.

* Persidangan Raja-Raja Melayu (Durbar)

      1. Raja-raja Melayu tidak puas hati terhadap kuasaResiden Jeneral 
          dan kerajaan pusat.
      2. British menubuhkan Durbar atau Persidangan Raja-Raja Melayu 
          tahun 1897.
      3. Perbincangan tertumpu pad hal ehwal adat, agamaIslam dan 
          kebajikan orang Melayu.
      4. Durbar asas kepada Kewujudan Majlis PersidanganRaja-Raja Melayu
      5. Ahli-ahli Durbar - Pesuruhjaya Tinggi, Raja-rajaMelayu, Residen Jeneral 
          dan 4 orang Residen.
      6. Durbar pertama di Kuala Kangsar, Perak 
      7. Durbar kedua diadakan di Kuala Lumpur 
      8. Isu persidangan Durbar:
                a. Sultan Perak (Sultan Idris) kritik pemusatankuasa di 
                    tangan Residen Jeneral
                b. Desak kuasa raja Melayu dikembalikan

                c. Desak bilangan pegawai Melayu dalam perkhidmatan kerajaan 
                    ditambah dan dilantik ke jawatan yang lebih tinggi.

                d. Minta British iktiraf bahasa Melayu menjadi bahasa rasmi

* Majlis Mesyuarat Persekutuan 1909

     1. British gantikan Durbar dengan Majlis Mesyuarat Persekutuan pada 
         tahun 1909.
     2. Jawatan Residen Jeneral digantikan dengan jawatanKetua Setiausaha.
     3. Kerajaan British bersetuju menyerahkan semula kuasa mentadbir 
         kepada Majlis Mesyuarat  Negeri.

* Kesimpulan


     1. Kekayaan negara mendorong British menguasai Perak, Selangor, 
         Negeri Sembilan dan Pahang
     2. Perebutan takhta menimbulkan keadaan tidak tenteram dan memberi 
         peluang kepada British untuk campurtangan
     3. Kekayaan ekonomi tidak dapat dibangunakansekiranya negara 
         dalam keadaan tidak aman.